شعری از پروین اعتصامی

جوانی  چنین گفت روزی به  پیــری            که چون است با پیریت زندگـانی

بگفت اندر این نامه حرفی است مبهم           که معنیش جـز وقت پیـری ندانی

تو به  کز توانــایی خویش گویــــی             چه  می پرسی از  دوره ناتوانی

جوانــــی  نـکو دار کین مرغ زیبـا             نماند   در  این خانه استخوانی

متاعی که من رایــگان دادم از کف             تو  گر  میتوانی  مده  رایــگانی


پروین اعتصامی

کار مـده نفـس تبــه کــار را                   در صف گل جا مده این خار را

کشته نکودار که موش هوی                 خورده بسی خوشه و خروار را

چرخ و زمین بندهٔ تدبیر تست                 بنده مشــو درهم و دینار را

همسر پرهیز نگردد طـمع                       با هنـر انباز مکن عـار را

ای که شدی تاجر بازار وقت                   بنگر و بشناس خریدار را

چرخ بدانست که کار تو چیست                  دید چو در دست تو افزار را

بار وبال است تن بی تمــیــز                     روح چرا می‌کشد این بار را

کم دهدت گیتی بســـیــاردان                   به که بسنجی کم و بسیار را

تـا نـزنـــد راهـروی را بـپـــای                     به که بکوبنـــد سـر مار را

خیره نوشت آنچه نوشت اهرمن               پاره کن این دفتر و طومار را

هیچ خردمند نپرسد ز مست                  مصلـحت مردم هشیار را

روح گرفتار و بـفــکـــر فــرار                   فکر همین است گرفتار را

آیـنـــهٔ تـســــت دل تابـنــــاک                   بستر از این آینه زنگار را

دزد بر این خانه از آنرو گذشت                 تا بشناسد در و دیوار را

چرخ یکی دفتر کردارهاست                    پیشه مکن بیهده کردار را

دست هنر چید، نه دست هوس               میوهٔ این شاخ نگونسار را

رو گهری جوی که وقت فروش               خیره کند مـردم بـازار را

در همه جا راه تو هموار نیست               مست مپوی این ره هموار را



پروین اعتصامی

رهائیت باید، رها کن جهانــرا                    نگهــدار ز آلودگی پـاک جـانرا

بسر برشو این گنبد آبگـون را                  بهم بشکن این طبل خالی میانرا

گذشتنگه است این سرای سپنجی               برو باز جـو دولـــت جـــاودانرا

زهر باد، چون گرد منما بلندی                  که پست است همت، بلند آسمانرا

برود اندرون، خانه عاقل نسازد               که ویران کند سیل آن خانمانرا

چه آسان بدامت درافکند گیتی                 چه ارزان گرفت از تو عمر گرانرا

ترا پاسبان است چشم تو و من              همی خفته می‌بینم این پاسبانرا

سمند تو زی پرتگاه از چه پوید               ببین تا بدست که دادی عنانرا

ره و رسم بازارگانی چه دانی                 تو کز سود نشناختستی زیانرا

یکی کشتی از دانش و عزم باید              چنین بحر پر وحشت بیکرانرا

زمینــت چو اژدر بنـاگـه ببلعـد                   تو باری غنیمت شمار این زمانرا

فروغی ده این دیدهٔ کم ضیا را                   توانا کن این خاطر ناتوانرا

تو ای سالیان خفته، بگشای چشمی                  تو ای گمشده، بازجو کـاروانرا

مفرسای با تیره‌رائی درون را                    میالای با ژاژخائــی دهـانـــرا

ز خوان جهان هر که را یک نواله                  بدادند و آنگه ربودند خـوانـرا

به بستان جان تا گلی هست، پروین                 تو خود باغبانی کن این بوستانرا